Γιατί άραγε το «New Yorker» ασχολείται ξανά με τον Καζάν, εφτά χρόνια μετά τον θάνατό του;
Μόλις κυκλοφόρησε στην Αμερική η κασετίνα «Η συλλογή του Ηλία Καζάν» με 17 από τις ταινίες του («Ανατολικά της Εδέμ», «Αμέρικα Αμέρικα», «Το λιμάνι της αγωνίας», «Μια μορφή μέσα στο πλήθος» κ.ά.) τις οποίες επέλεξε ο Μάρτιν Σκορσέζε. Είναι άλλωστε γνωστό ότι ο Σκορτσέζε ασχολήθηκε με τον κινηματογράφο εξαιτίας του Καζάν.
Η κασετίνα συμπληρώνεται με το ...
ντοκιμαντέρ «Ενα γράμμα στον Ηλία», που γύρισε φέτος ο Σκορσέζε.
Είναι, όμως, η κασετίνα ικανός λόγος για να γράψει ο πολύς Τζον Λαρ περίπου 6 σελίδες για τον Καζάν; Οχι. Ο Λαρ ετοιμάζει κι άλλη βιογραφία του Τένεσι Ουίλιαμς και δημοσιοποιεί για πρώτη φορά την τεράστια επιρροή του Καζάν πάνω στον θεατρικό συγγραφέα, όχι μόνο ως σκηνοθέτη των έργων του, αλλά κυρίως ως διορθωτή και επιμελητή των ίδιων του των κειμένων!
Ο κορυφαίος Αμερικανός δραματουργός χρωστάει, απ' ό,τι φαίνεται, πολλά στην οικογένεια Καζάν. Ηταν η γυναίκα τού Καζάν, Μόλι Ντέι Θάκερ, που τον ξεχώρισε το 1939, ως αναγνώστρια των έργων που στέλνονταν στο περίφημο Group Theatre που ίδρυσε ο Καζάν. «Τότε ξεκίνησε η καριέρα του Ουίλιαμς», ισχυρίζεται ο Λαρ.
Απ' όλους τους συγγραφείς με τους οποίους συνεργάστηκε ο Καζάν, μόνο με τον «Τένι», όπως τον φώναζε, είχε τόσο στενό δεσμό. Ολα τα έργα του Ουίλιαμς της δεκαετίας του '50 (ακόμη κι όσα δεν σκηνοθέτησε, όπως το «Τριαντάφυλλο στο στήθος») ολοκληρώθηκαν μετά τις παρατηρήσεις, τα κοψίματα και τις αλλαγές του Καζάν. Ο Λαρ γνωστοποιεί αδημοσίευτα γράμματα ανάμεσα στους δύο άντρες. Για παράδειγμα, τη «Λυσσασμένη γάτα» (που του χάρισε το δεύτερο Πούλιτζερ) την έστειλε στον Καζάν κι αυτός δεν μάσησε τα λόγια του: «Γιατί βιάζεσαι; Κάποιος με το ταλέντο το δικό σου δεν πρέπει να βγάζει τα πράγματα μισοψημένα. Το έργο όλο είναι η δεύτερη πράξη. Και η πρώτη χρειάζεται δουλειά, αλλά δεν είναι αυτό το σημαντικότερο πρόβλημα. Σε παρακαλώ, μην προσπαθείς να ικανοποιείς εμένα, αλλά ΕΣΕΝΑ. Είσαι πραγματικά ικανοποιημένος μ' αυτό το έργο; Τένι, λυπάμαι, αλλά δεν είναι έτοιμο. Κι αυτή είναι η πικρή, πικρή, πικρή αλήθεια».
Ξαναδουλεύοντάς το, ο Τ. Ουίλιαμς διόρθωσε τον Μπρικ, τον αδιάφορο, μέθυσο άντρα της Μάγκι και εμφάνισε τον πατέρα Μπιγκ Ντάντι στην τρίτη σκηνή. «Ο Καζάν προσέφερε στον Ουίλιαμς ένα δίχτυ ασφαλείας που τον βοήθησε να ξεπεράσει τον συγγραφικό εαυτό του», τονίζει ο Λαρ. Στο «Καμίνο Ρεάλ» ο περίφημος μονόλογος της προσευχής της Εσμεράλδας είναι σχεδόν γραμμένος από τον ίδιο τον Καζάν.
Το βράδυ της πρεμιέρας του «Γλυκού πουλιού της νιότης», το 1959, ο Ουίλιαμς έγραψε στον Καζάν: «Κάποια μέρα θα καταλάβεις πόσο εκτιμώ ό,τι έκανες με το έργο μου. Πόσο το απογείωσες με το τεράστιο ταλέντο σου».
Πηγή: Ελευθεροτυπία
